Menopoz Dünyanın Sonu Değildir..

Geçtiğimiz ay İzmir İKÇÜ Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 5 haftalık Menopoz Okulu eğitimine katıldım. Kadınların menopoz dönemini daha sağlıklı geçirmelerini sağlayacak bilinç düzeyine ulaşmalarına yardımcı olmayı amaçlayan Menopoz Okulu’nun eğitimlerine düzenli katılarak 10 kişilik kapalı grubumuzda edindiğim izlenimler sonucu “Menopoz Okulu”nun ne kadar yararlı olduğunu sevinerek gördüm ve eğitimi düzenleyen ekiple röportaj yapmaya karar verdim. Ebe Ayşe Horzum ile menopozun etkileri ve okulun faydası konusunda röportaj yaptım… İşte Horzum’un cevapları… 

İKÇÜ Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Sağlık Bakım Hizmetleri Müdürü Fatma İncekara Aydın, İKÇÜ Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi Süpervisör Fatma Bakılan Abalı, Uzman Fizyoterapist Özlem Bolel, Ebe Ayşe Horzum’a röportajı gerçekleştirmemde yardımcı oldukları için çok teşekkür ediyorum.

Kadınların yaşam döngüsü içinde fizyolojik bir süreç olarak tanımlanan menopoz dönemi ile ilgili İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi “Menopoz Okulu” eğitmeni Ebe Ayşe Horzum’a menopoz’la ilgili merak edilenleri sordum.

Ayşe Horzum kendinizi kısaca tanıtır mısınız?

1975 Burdur doğumluyum. 1994 yılında Isparta Sağlık Meslek Lisesi’nden mezun oldum. Daha sonra 19 Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Ebelik Bölümü’nde eğitimimi tamamladım. 4 yıl Burdur’a bağlı merkez bir sağlık ocağında ebelik yaptım. 1999 yılında eşimin iş durumundan İzmir’e tayinim çıktı. 1999 yılından beri İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde görev yapıyorum. 10 yıl doğumhanede görev aldım. Daha sonraki yıllar kadın hastalıkları ve doğum kliniğinde çalıştım. 2014 yılında menopoz okulu projesi kapsamında “Kamu Hastaneleri Hizmetleri Başkanlığı Eğitim Birim’i Menopoz Okulu Eğitici Eğitimi” aldım. 2015 yılından itibaren menopozda görülen fiziksel ve ruhsal değişiklikler, menopoz döneminde yapılması gereken testler, menopozda tedavi yöntemleri gibi sorunlarda kadınlarımıza menopoz okulu eğitici eğitmen olarak görev yapıyorum. Ayrıca aktif ebelik görevim de devam ediyor.

Menopoz nedir?

Menopoz kadınların en çok etkilendiği dönemlerden biridir. Çocukluk, ergenlik, cinsel olgunluk dönemi, menopoz ve yaşlılık dönemlerinde kadınlar en çok ergenlik ve menopoz dönemlerinden etkileniyor. Menopoz kadınların hayatında ilk adetten sonraki ikinci büyük psikolojik ve fiziki değişimin başlangıcıdır. Menopoz yumurtalıktaki yumurtaların aktivitelerinin tamamen bitmesi sonucunda adet kanamalarının bitmesidir. Menopoz adet kanamasının kalıcı olarak kesilmesidir. Bir kadının birbirini izleyen 12 ay süreyle yani bir yıl adet görmemesidir. Menopoz 45-55 yaşlar arasında geçirilen, kadınlar için kendine özgü bir dönemdir.

Bir kadının menopoza girmesi 1 yıl süre adet görmemişse düşünülür. Bu dönemde kadınların doğurganlık döneminden doğurgan olmayan dönemine bir geçiştir. Menopoz bir anda ortaya çıkmaz yavaş yavaş ilerleyen bir süreçtir. Yaşamımızın üçte biri menopozda geçer.

Menopoz okulu nasıl açıldı?

Menopoz Okulu, Kamu Hastaneler Birliği’nin Projesi olarak 2015 yılında açıldı. Menopoz ve post menopoz dönemindeki kadın nüfusunun giderek artıyor olması, döneme ilişkin sağlık sorunlarının, önleyici tedavilerin ve yaşam biçimlerinin bilinmiyor olması sorunu bir halk sağlığı sorunu haline getirmektedir.

Menopoz okuluna kimler başvurabilir?

Dünyada menopoza girme yaşı 45-55 yaş arası. Ülkemizde 46-48 yaş. Menopoz öncesi, menopoz ve menopoz sonrası dönemdeki hizmet almak isteyen tüm kadınlar başvurabilir. Menopoz öncesi dönem ve menopoz tanısının konduğu dönem, menopoz sonrasındaki tüm hanımlar okullarımıza başvurabilir. 45 yaşından sonrası tüm hanımlarımız menopoz hakkında bilgilenmek amaçlı eğitimlerimize katılabilirler. Bazı kadınlarımız erken menopoza girebiliyor. 40 yaş altı hastalık sebebiyle veya bazı nedenlerden ötürü erken menopoza giren kadınlarımız da okulumuza kayıt yaptırabilir.  Menopoz okulu menopoz dönemindeki kadınları bilgilendirmek, döneme ilişkin yaşadıkları sıkıntıların önüne geçmek amacı ile açılmıştır. Menopoz öncesi bilgi sahibi kadınlar için menopoz dönemi daha rahat atlatılabiliyor. Bu dönemde fiziksel ve ruhsal sorunlar yaşayan kadınların sorunları ile baş etmelerine yardımcı olmak ve gerekli sağlık birimlerine yönlendirilmelerini sağlamak hedeflenmektedir.

Menopoz Okulunda hangi eğitimler veriliyor?

Menopoz Okulu’nda kadınlarımıza iki türlü bilgilendirme programı teklif ediyoruz. Bireysel eğitim almak isteyen kadınlarımız 5 haftalık eğitime devam edemeyecek olan durumu olanları kapsıyor. Bireysel eğitimde 20 dakikalık bir eğitim ile merak edilen sorulara cevap veriyoruz.

Kapalı grup dediğimiz diğer eğitim programımız da ise 5 haftayı kapsayan teorik ve uygulamalı egzersiz olmak üzere iki şekilde verilmektedir. Haftada 2 saat toplamda 10 saat eğitim süreci veriliyor. Menopoz okulu, pre-menopoz ve post menopoz dönemindeki kadınlara sorunlarla baş etme becerisini kazandırmak, yaşam kalitesini arttırmak, yaşlılık döneminin getirdiği önlenebilir kronik hastalıklarının azaltılması, bilgi ve bilinç düzeyinin arttırılması, psikolojik destek ve yönlendirme hizmetlerinin sağlanmasını amaçlayan bir okuldur.

Menopoz Okulu’nda birinci hafta menopoz nedir, menopozun evreleri, menopozda tedaviyi anlatıyoruz. İkinci hafta kadınlarımızın çok merak ettiği fiziksel ve ruhsal değişikliklerle baş etme yöntemleri, üçüncü hafta menopozda yapılması gereken tetkikler içinde yer alan kendi kendine meme muayenesi, kegel egzersizleri, dördüncü hafta hormon tedavisi alternatif yöntemler, beşinci hafta osteoporozdan korunma yolları ve beslenme önerilerini anlatıyoruz.

Kadınlarımız menopoz okuluna kayıt olurken özellikle ateş basmalarının geçmesi için müracaat ediyor. Kadınlarımıza menopoz okulunun ateş basmaları ile baş etmenin yollarını anlatabileceğimizi söylüyoruz. Bu dönemi daha konforlu bir şekilde geçirmeli için okulumuzda bilgilendirme yaptığımızı anlatıyoruz.

Menopozun kadına getirdiği olumsuzluklar nelerdir?

Menopoz dönemi her kadın için farklı kendine özgü bir dönemdir. Menopoz dönemi doğurganlığın sona ermesi olsa da kadınlığın sona ermesi değildir. Vücutta östrojen hormonu azaldığı için bir dizi hormonal, fiziksel, ruhsal değişikler yaşanmaya başlıyor. Deride kırışıklıklar meydana gelebilir. Saçlarda azalma olur. Stresli bir çevredeyse kendini sürekli yorgun hissedebilir. Vajinal kuruluk, cinsel isteksizlik, kilo almaya yatkınlık, unutkanlık gibi nedenlerden şikayet edebilirler.

Menopoz deyince ilk akla sıcak basmaları geliyor. Sıcak basmaları normal midir?

Ateş basması menopozun ilk yıllarında ortaya çıkarken menopoza girmeden önce de başlayabilir. Kadın adet görmeye devam ederken de sıcak basmaları şikayetlerinde bulunabilir. Bu menopoza girmeye başladığının işaretidir. Genetik faktörler ateş basmalarında çok önemlidir. Kadınların en çok şikayet ettikleri durumdur. Bu durum bazı kadınların günlük yaşamını etkileyecek kadar şiddetli olabilir ya da önemsenmeyecek kadar hafif geçebilir. Çünkü nerede, ne zaman ateş basacağı belli olmuyor. Ataklar bazı kadınlarda saniyeler sürerken, bazı kadınlarda birkaç dakika sürebiliyor. Yüzde başlayıp göğse kadar inen sıcaklıklar olup, bazen çarpıntı buna eşlik edebiliyor. Hemen arkasından soğuk terleme, titreme ve üşüme şeklinde sonuçlanıyor. Bunun nedeni tam olarak bilinmiyor.

Menopoz okulunda sıcak basmalarını azaltmak için derslerimizde fiziksel ve nefes egzersizleri yapıyoruz. Bu dönem baharatlı yiyecekler, sıcak içecekler, alkol gibi gıdaların tüketilmemesi sıcak basmalarını azaltabilir.

Kemik erimesi yani osteoporoz konusunda önerileriniz nelerdir?

Kas iskelet sisteminde görülen değişikler yani kemik erimesi uzun vadede zamanla oluşur. Kemik erimesi kadınlarda özellikle menopozdan itibaren daha da hızlanır. Osteoporoz bir hastalıktır. Bu hastalık durdurabilir fakat önlenemez. Kaybolan kemik dokusu yerine konulamaz.

Östrojen hormonu kemik yapısını korur. Menopozda östrojen hormonunun azalmasıyla birlikte kemik erimesine (osteoporoz) yatkınlık olur. Özellikle yaşlılık dönemindeki kemik kırılmalarına karşı koruyucu amaçlı beslenme ve egzersiz önemlidir. Osteoprozun en etkili tedavisi kemik kaybının önlenmesidir. Kemik ölçümü bu dönem çok önemlidir. Osteoporoz teşhisi DEXA (kemik yoğunluğunun ölçümü) kemik tomografisi ile konur. Ölçümlerde vücudun en hassas kemikleri olan uyluk başı, omurlar ve kol kemikleri incelenir. Tedavi metodları kemik kaybını yavaşlatır.

Menopozda görülen ruhsal ve fiziksel  hangi şikayetler görülür?

Uyku bozuklukları uzun süre devam ettiğinde gerginlik, sinirlilik, yorgunluk, halsizlik, unutkanlık, yorgun uyanma ve konsantrasyon bozukluklarına yol açabilmektedir. Deride kırışıklıklar meydana gelir. Derinin esnekliği ve kalınlığı azalır. Bu dönem yeterli su tüketimi önemlidir.

Duygu durum değişiklikleri yaşanır. Ağlama nöbetleri, bellek sorunları, dikkati toplayamama gibi şikayetler olur. Stresle başa çıkma eğitimleri, egzersizler, hormon tedavileri bu tür şikayetlere yardımcı olabilir.

Cinsel organlarda meydana gelen atrofik değişikler sonucunda vajinada kuruma, vajen mukozasında incelme ve buna bağlı olarak cinsel ilişki sırasında ağrı ve kanama şikayetleri olabilir.

Tahammülsüz, öfkeli, çabuk sinirlenme ve ağlama nöbetleri geçiren kadınlarımız olabiliyor. Ruhsal anlamda kendini kötü hissediyor. Menopoza girmeden önce sıkıntılı bir dönem geçiren kadınlar üstüne bir de menopoz eklenince bu dönemi daha zor geçirebiliyor.

Menopoz döneminde aile içindeki uyum ve çevresel faktörler çok önemli. Menopoz okulu kendini bu dönem yalnız hisseden kadınlar için yardımcı olabiliyor.

Menopozda sağlıklı beslenme önerileriniz nelerdir?

Menopoz döneminde beslenme çok önemli. Kadınlar bu dönemde göbek ve kalça bölgelerinde ağırlıklı olmak üzere kilo alabiliyor. Fiziksel görüntülerindeki bu değişiklik kadınları çok rahatsız ediyor. Egzersiz erken yaşta başlanırsa önemlidir. Düzenli yapılan egzersiz bağışıklık ve kalp damar sistemi üzerinde olumlu etkiler sağlar. Sigara içilmemeli, alkol alınmamalı, acı ve kafein, aşırı tuz ve kola türü içeceklerden kaçınılmalıdır.

Gaz sıkıntıları ve kabızlık sorunları yaşayabiliyorlar. Yeterli kalsiyum alımı, meyve, lif oranı yüksek gıdalar, yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller, magnezyum, süt ürünleri ve yağlı tohumlardan beslenilmeli ve bol su tüketilmelidir. D vitamini almak için cildimizi güneşin zararlı ışınlarından koruyarak güneşlenilmelidir.

Menopoz okuluna kadınlar ilgi gösteriyor mu?

Hastanemize gelen kadınlar “Menopoz Okulu” bölümünü görünce uğramadan geçmiyorlar. Kendileri için ne yapabileceklerini öğrenmeye geliyorlar. Fakat menopoz okulu olarak geniş kitlelere ulaşamadığımızı düşünüyorum. Okulumuzdan haberi olmayan çok kadın var. Hastanemize gelip gören kadınlarımız çok ilgi gösteriyor. İnternet yoluyla okulumuzdan haberi olan kadınlarımız telefonla bize ulaşıp kayıt yaptırabiliyor.

Hangi hastanelerde menopoz okulu bulunmaktadır?

Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü, Kamu Hizmetleri Başkanlığı, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Ödemiş Devlet Hastanesi, Bayındır Devlet Hastanesi, Urla Devlet Hastanesi’nde faaliyetlerimiz yürütülmektedir.

Menopoz dünyanın sonu mudur?

Kişiden kişiye değişebiliyor. Menopozu bilme durumları, eğitim, yaşam kalitesi önemli bir etkendir. Menopoz bir hastalık değildir. Kadınlar için bir dönemdir. Adetten kesilen kadın doğurganlığını kaybettiği için eşine karşı yetersiz olma, cinsel isteklerde yetersiz olma gibi durumları düşünerek menopozu dünyanın sonu gibi görebilir. Bedenlerin de olan değişiklikleri bilirlerse kolay, rahat bir dönem geçirebilirler.

Son olarak menopoz okulu ile ilgili görüşlerinizi alabilir miyiz?

Menopoz döneminde olan kadınlarımız kulaktan dolma yanlış bilgilerle bu dönemi geçirmesinler. Menopoz okulu sağlıklı bir dönem geçirmeleri için hizmet vermektedir.  Pre-menopoz, menopoz ve post menopoz döneminde olan kadınlarımız başvurabilir. Ücretsiz bir eğitim programıdır. 0232 244 44 44 (1235) numaralarından bize  ulaşabilirler.

Nefes Çalışmaları ile Sıcak Basmaları Hafifliyor!

Menopoz okulu’nda 2018 yılından itibaren uygulamalı egzersiz eğitimleri veren Uzman Fizyoterapist Özlem Bolel ise “Menopozun bedende ve zihinde yarattığı sıkıntıları, bedende hormonların değişmesiyle osteoporoz gibi hastalıklara neden olması sebebiyle yapılan asanalarla beden esnekliğinin denge sorunlarını ortadan kaldırılması için egzersizler yapıyoruz. Bununla birlikte nefes çalışmalarıyla zihinsel dinginliğinin oluşumuyla menopozun getirdiği endişeler ve sıcak basmalarının azaltılmasını yoga ile sağlamaya çalışıyoruz. “Menopoz Okulu”na gelen kadınlar, farkındalığı yüksek olarak evlerine dönüyor” dedi…