Uzun yıllar
kamu sektöründe çalıştıktan sonra hobi olarak başladığı mekanik koleksiyon
merakı Selami Tatlıcıbaşı’na atölye kurdurdu.
Tatlıcıbaşı,
her türlü mekanik koleksiyonlara restorasyon hizmeti verdiğini 2000 yılında
hobi olarak başladığı 2005 yılından sonra depolama sorunu yaşadığı için koleksiyonunun
bir kısmını satmak durumunda kaldığını söyledi.
Kurumsal
antika koleksiyon tedarikçisi, Selami beyi dükkanında ziyaret ettim. Topladığı
antikalarla tarihe bir yolculuk yaptım, ilginç antikalardan nazi tank katilinin
jeneratörü ile karşılaştım. İlginç hikayelerle dolu dükkanında Selami
Tatlıcıbaşı ile keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik.
Sizi
tanıyabilir miyiz?
1961 yılı İzmir
doğumluyum. Türkiye Elektrik Kurumundan emekliyim. Endüstriyel restorasyon merakım
hep vardı. Branşım makine. Hurda olan makineleri tamir etmek onları çalışır
hale getirmek en büyük zevklerimden biri. Elime geçen ürünlerin parçalarının
seri üretimi olmadığı için, parçanın üretilmesi hasarın giderilmesi, ilk
orijinal hallerini görmek için yurt dışından kataloglarına ulaşıyorum, eksik
parçaların tekrar üretilmesi dahil her bir aşamasıyla ilgileniyorum. Hobi
tadında yaptığım için çok keyif alıyorum.
İlk aldığınız
parça?
1800’lü
yılların ortalarında İngiliz üretimi meydan tulumbasıydı. Günümüzde
sokaklardaki yangın hidrandları 1800’lü yıllarda sokak çeşmesi olarak
kullanılıyor ve gerektiğinde hidrand olarak kullanılan bir üründü. Meydan
tulumbasını da aslına uygun olarak restore ettik.
|
Selami Tatlıcıbaşı-Nurten Öğüt
|
Sizi en
çok heyecanlandıran parça hangisiydi?
Fransa’da ipek
atölyesinde kullanılan ünlü bir markanın ipek ipliği koparan bir makine. Özel
bir üretimdi fakat bana geldiğinde çok hasarlıydı. Eksik parçaları vardı, ahşap
resterasyonunu yaptık. Duvara asılarak kullanılıyormuş, biz de orijinal
durumuna getirdik. Şu an Bursa’da bir fabrikada sergileniyor.
Müşteri
profiliniz nasıl?
Antika’da
belli bir müşteri profili yok. Genel de koleksiyonerler refah durumu iyi kişiler.
Koleksiyoner olmak ekonomik birikiminizin olmasını gerektiriyor. Koleksiyonerler
aldıkları ürünleri satmıyorlar. Türkiye’de çok güzel koleksiyonlar var. Çok koleksiyon
meraklıları var. İnternet üzerinden satış yaptığımız için koleksiyon
meraklıları bize kolay ulaşabiliyor.
Elinize
geçen değerli birkaç ürünün hikayesini anlatır mısınız?
O kadar çok
ki. Hepsinin bir hikayesi var. Şu an dükkanımızda sergilediğimiz engelli
koltuğu çok özel bir ürün. Ahşap taşıyıcı gövdeli ileri geri ve sağa sola
hareket edebiliyor. Dünyada üretilen ilk mekanik engelli koltuğu. 1917 yılında
Martin Gruloy adında bir konstrüktör sipariş üzerine tasarlamış. Çok özel bir
mekanik uygulama. Bize ulaştığında çalışamaz durumdaydı. İki buçuk ay süren bir
restorasyon çalışmasından sonra çalışabilir duruma getirdik.
Nazi tank
katilinin Jeneratörü
Ferdinand
veya Elefant olarak da anılan bu tank aslen bir tank avcısıydı. Diğer tankları
imha etme amacıyla üretilmişti. Ferdinand Porsche tarafından tasarlanan ve
üretilen bu tankın üretimine 1943 yılında başlanıldı ve 91 adet üretilip üretim
aynı yıl sonlandırıldı. Savaş sırasında genellikle geride bekleyen bu tank
düşman tanklarını hedef alarak onları imha ediyordu. Düşmanlar için tam bir baş
belasıydı.
Dünyanın
ilk piyano robotu.
1897 Arolian
Company amerika üretimi, kategorisinde tek “Metrostyle Themodist” modeli toplam
yedi adet üretilen solo bağımsız robot. Türkiye’de sadece bizde var. 4’ü müzede
3 şahıslarda. Benim için en zor restorasyonlardan biriydi. Amerikan piyano
müzesinden temin edilen kullanım kitapçığındaki teknik detaylara bağlı
kalınarak mükemmel restore edildi. Başardım ve çalışır hale getirdim. Avrupa’da
müzayede de 21.700 euroya satılmıştır. Üretildiği yıldaki fabrikasyon
kondüsyondadır.
Çalışma Şekli
Piyanoya
dayanarak sabitlenir. Sadece iki pedala basarak kağıt roller plaktaki eseri
ahşap mekanik parmaklarla tuşlara basarak hatasız çalar. Kağıt roller çalar
laterna sistemiyle çalışır. Minik boyutlu 186 adet vakum hücresine iki adet
körük kumanda eder. Her Amerikan piyanoya uygundur.
Bu mekanik
makinelere nasıl ulaşıyorsunuz?
Bu işleri
yapan aracılarımız var. Açık arttırma satış merkezi olan EBay’de ürünleri
sürekli takip ediyorum. EBay mekanik bölümünde 36 bin parça var. Bilgisayarın
başına geçip tek tek parçaları incelemeye başlayınca nasıl vakit geçiyor
anlamıyorum. İlgimi çeken parçaları detaylı inceleyince sabahladığım oluyor. Satın
aldığımız ürün elimize geçmeden incelemeleri tamamlıyorum. Bu da çok ciddi
zamanımı alıyor.
Antika
pazarlarına ve antika fuarlarına katılıyor musunuz?
İstanbul’da 2016-2017
yıllarında düzenlenen antika fuarlarına katıldım. Ayrıca TÜYAP’ta düzenlenen
fuara katıldım.
İstanbul
Antikacılar Derneği’nin de destek verdiği İstanbul Kadıköy tarihi Salı
pazarında her pazar günü düzenlenen antika pazarına her türlü antika ürünlerin
sergilendiği pazara katılıyoruz. Dünyadan da koleksiyonerlerin ilgi gösterdiği bir
antika pazarı. Satıcılar güvenilir, mali kayıtları olan ürünler satılıyor.
İzmir’de
Karaca Butik Antika Pazarına katılıyoruz. İyi organizasyonlarda koleksiyonerlerle
buluşmaya devam edeceğiz.
Çok
çeşitli ürünleriniz var. Neden Antik Radyo ismini kullanıyorsunuz?
Bu işe
başladığımızda radyo, gramofon ağırlıklı çalışıyorduk. Antik Radyo tescilli bir
isim. Marka olduk. Dikiş makineleri, hesap makineleri, krikolar, radyolar,
saatler, mobilyalar, terazi ve kantarlar, pikap, telefon, ilkel mekanikler,
gramofon, erken dönem daktilo, ilkel tartı, facit, yazar kasa, konsollar, deniz
fenerleri, kahve kavurma makineleri gibi çok çeşitli ürünlerimiz olsa da Antik
Radyo ismiyle devam edeceğiz.
İzmir Modern / Nurten ÖĞÜT