Endüstriyel Antikacı Selami Tatlıcıbaşı; Restorasyon benim hobim

Uzun yıllar kamu sektöründe çalıştıktan sonra hobi olarak başladığı mekanik koleksiyon merakı Selami Tatlıcıbaşı’na atölye kurdurdu.

Tatlıcıbaşı, her türlü mekanik koleksiyonlara restorasyon hizmeti verdiğini 2000 yılında hobi olarak başladığı 2005 yılından sonra depolama sorunu yaşadığı için koleksiyonunun bir kısmını satmak durumunda kaldığını söyledi.

Kurumsal antika koleksiyon tedarikçisi, Selami beyi dükkanında ziyaret ettim. Topladığı antikalarla tarihe bir yolculuk yaptım, ilginç antikalardan nazi tank katilinin jeneratörü ile karşılaştım. İlginç hikayelerle dolu dükkanında Selami Tatlıcıbaşı ile keyifli bir söyleşi gerçekleştirdik.

Sizi tanıyabilir miyiz?

1961 yılı İzmir doğumluyum. Türkiye Elektrik Kurumundan emekliyim. Endüstriyel restorasyon merakım hep vardı. Branşım makine. Hurda olan makineleri tamir etmek onları çalışır hale getirmek en büyük zevklerimden biri. Elime geçen ürünlerin parçalarının seri üretimi olmadığı için, parçanın üretilmesi hasarın giderilmesi, ilk orijinal hallerini görmek için yurt dışından kataloglarına ulaşıyorum, eksik parçaların tekrar üretilmesi dahil her bir aşamasıyla ilgileniyorum. Hobi tadında yaptığım için çok keyif alıyorum.  

İlk aldığınız parça?

1800’lü yılların ortalarında İngiliz üretimi meydan tulumbasıydı. Günümüzde sokaklardaki yangın hidrandları 1800’lü yıllarda sokak çeşmesi olarak kullanılıyor ve gerektiğinde hidrand olarak kullanılan bir üründü. Meydan tulumbasını da aslına uygun olarak restore ettik.  

Selami Tatlıcıbaşı-Nurten Öğüt

  

Sizi en çok heyecanlandıran parça hangisiydi?

Fransa’da ipek atölyesinde kullanılan ünlü bir markanın ipek ipliği koparan bir makine. Özel bir üretimdi fakat bana geldiğinde çok hasarlıydı. Eksik parçaları vardı, ahşap resterasyonunu yaptık. Duvara asılarak kullanılıyormuş, biz de orijinal durumuna getirdik. Şu an Bursa’da bir fabrikada sergileniyor.  

Müşteri profiliniz nasıl?

Antika’da belli bir müşteri profili yok. Genel de koleksiyonerler refah durumu iyi kişiler. Koleksiyoner olmak ekonomik birikiminizin olmasını gerektiriyor. Koleksiyonerler aldıkları ürünleri satmıyorlar. Türkiye’de çok güzel koleksiyonlar var. Çok koleksiyon meraklıları var. İnternet üzerinden satış yaptığımız için koleksiyon meraklıları bize kolay ulaşabiliyor.  

Elinize geçen değerli birkaç ürünün hikayesini anlatır mısınız?

O kadar çok ki. Hepsinin bir hikayesi var. Şu an dükkanımızda sergilediğimiz engelli koltuğu çok özel bir ürün. Ahşap taşıyıcı gövdeli ileri geri ve sağa sola hareket edebiliyor. Dünyada üretilen ilk mekanik engelli koltuğu. 1917 yılında Martin Gruloy adında bir konstrüktör sipariş üzerine tasarlamış. Çok özel bir mekanik uygulama. Bize ulaştığında çalışamaz durumdaydı. İki buçuk ay süren bir restorasyon çalışmasından sonra çalışabilir duruma getirdik.

Nazi tank katilinin Jeneratörü

Ferdinand veya Elefant olarak da anılan bu tank aslen bir tank avcısıydı. Diğer tankları imha etme amacıyla üretilmişti. Ferdinand Porsche tarafından tasarlanan ve üretilen bu tankın üretimine 1943 yılında başlanıldı ve 91 adet üretilip üretim aynı yıl sonlandırıldı. Savaş sırasında genellikle geride bekleyen bu tank düşman tanklarını hedef alarak onları imha ediyordu. Düşmanlar için tam bir baş belasıydı.

Dünyanın ilk piyano robotu.

1897 Arolian Company amerika üretimi, kategorisinde tek “Metrostyle Themodist” modeli toplam yedi adet üretilen solo bağımsız robot. Türkiye’de sadece bizde var. 4’ü müzede 3 şahıslarda. Benim için en zor restorasyonlardan biriydi. Amerikan piyano müzesinden temin edilen kullanım kitapçığındaki teknik detaylara bağlı kalınarak mükemmel restore edildi​. Başardım ve çalışır hale getirdim. Avrupa’da müzayede de 21.700 euroya satılmıştır. Üretildiği yıldaki fabrikasyon kondüsyondadır.

Çalışma Şekli

Piyanoya dayanarak sabitlenir. Sadece iki pedala basarak kağıt roller plaktaki eseri ahşap mekanik parmaklarla tuşlara basarak hatasız çalar. Kağıt roller çalar laterna sistemiyle çalışır. Minik boyutlu 186 adet vakum hücresine iki adet körük kumanda eder. Her Amerikan piyanoya uygundur.

Bu mekanik makinelere nasıl ulaşıyorsunuz?

Bu işleri yapan aracılarımız var. Açık arttırma satış merkezi olan EBay’de ürünleri sürekli takip ediyorum. EBay mekanik bölümünde 36 bin parça var. Bilgisayarın başına geçip tek tek parçaları incelemeye başlayınca nasıl vakit geçiyor anlamıyorum. İlgimi çeken parçaları detaylı inceleyince sabahladığım oluyor. Satın aldığımız ürün elimize geçmeden incelemeleri tamamlıyorum. Bu da çok ciddi zamanımı alıyor.

Antika pazarlarına ve antika fuarlarına katılıyor musunuz?

İstanbul’da 2016-2017 yıllarında düzenlenen antika fuarlarına katıldım. Ayrıca TÜYAP’ta düzenlenen fuara katıldım.

İstanbul Antikacılar Derneği’nin de destek verdiği İstanbul Kadıköy tarihi Salı pazarında her pazar günü düzenlenen antika pazarına her türlü antika ürünlerin sergilendiği pazara katılıyoruz. Dünyadan da koleksiyonerlerin ilgi gösterdiği bir antika pazarı. Satıcılar güvenilir, mali kayıtları olan ürünler satılıyor.

İzmir’de Karaca Butik Antika Pazarına katılıyoruz. İyi organizasyonlarda koleksiyonerlerle buluşmaya devam edeceğiz.

Çok çeşitli ürünleriniz var. Neden Antik Radyo ismini kullanıyorsunuz?

Bu işe başladığımızda radyo, gramofon ağırlıklı çalışıyorduk. Antik Radyo tescilli bir isim. Marka olduk. Dikiş makineleri, hesap makineleri, krikolar, radyolar, saatler, mobilyalar, terazi ve kantarlar, pikap, telefon, ilkel mekanikler, gramofon, erken dönem daktilo, ilkel tartı, facit, yazar kasa, konsollar, deniz fenerleri, kahve kavurma makineleri gibi çok çeşitli ürünlerimiz olsa da Antik Radyo ismiyle devam edeceğiz.

İzmir Modern / Nurten ÖĞÜT